Finlandia zostanie światowym liderem w gospodarce wodorowej? To całkiem realne

Finlandia dąży do osiągnięcia neutralności węglowej do 2035 roku, co jest ambitnym celem w porównaniu z planem Unii Europejskiej uzyskania tego rezultatu do 2050 roku. Zgodnie z rządową rezolucją Finlandia zamierza przodować w europejskiej gospodarce wodorowej. Współpraca między firmami, gminami i innymi podmiotami będzie odgrywać kluczową rolę w rozwoju fińskiej gospodarki wodorowej. Aby odnieść sukces, fiński rząd zatwierdził plan, w którym Finlandia dąży do wyprodukowania co najmniej 10 proc. całego zielonego wodoru w UE do 2030 roku. Szacuje się, że ilość wodoru wykorzystywanego w Finlandii, która obecnie wynosi około 140 kiloton rocznie, zostanie podwojona w ciągu najbliższych 10-15 lat. Celem Finlandii jest produkcja 3 milionów ton wodoru rocznie do 2035 roku, co ma wygenerować 33 miliardy euro przychodów dla rządu oraz przyczynić się do powstania ponad 115 000 nowych miejsc pracy.

Branża wodorowa stanowi dla Finlandii szereg ogromnych możliwości, dzięki niskoemisyjnej zdolności produkcyjnej energii elektrycznej w tym kraju i potężnej sieci elektrycznej. Ponadto Finlandia ma ogromny potencjał w zakresie rozwoju energetyki wiatrowej, co z kolei oznacza pokaźny wzrost mocy produkcyjnych wodoru i elektro-paliw zarówno do użytku krajowego, jak i na eksport zagraniczny. Jak argumentuje Kai Mykkänen, minister środowiska i klimatu „(…) nowy program rządowy opiera się na założeniu, że Finlandia stanie się potęgą czystej energii. Jest to najważniejsze działanie przemysłowe i klimatyczne dekady, oparte na gospodarce wodorowej”.

Janne Peljo, główny doradca ds. polityki klimatycznej i bioróżnorodności w Konfederacji Przemysłu Fińskiego (EK), wśród zalet fińskich projektów wodorowych wymienia m.in.: to że ciepło odpadowe z produkcji wodoru może być wykorzystywane do ogrzewania miejskiego, źródła dwutlenku węgla oparte na biomasie są łatwo dostępne w Finlandii, a są potrzebne do dalszego przetwarzania wodoru oraz fakt, że ta wyprodukowana energia elektryczna jest stosunkowo tania. Już teraz, jak podaje Petteri Laaksonen – dyrektor naukowy Wydziału Systemów Energetycznych na Uniwersytecie LUT, cena energii elektrycznej w Finlandii była w 2023 r. najniższa w Europie. Cena energii elektrycznej odgrywa kluczową rolę w produkcji wodoru. Produkcja zielonego wodoru wymaga z kolei energii wytwarzanej ze źródeł odnawialnych. W Finlandii cały czas buduje się coraz więcej odnawialnych źródeł energii elektrycznej. Udział odnawialnych źródeł energii w całkowitym zużyciu energii w Finlandii wyniósł 41,8 proc. w 2022 roku. Uniwersytet LUT (Lappeenranta-Lahti University of Technology LUT) obliczył, że produkcja energii elektrycznej w Finlandii może wzrosnąć dziesięciokrotnie. Według uczelni projekcje bazują na modelach w ramach prowadzonego projektu Hydrogen and Carbon Value Chains in Green Electrification (Łańcuchy wartości wodoru i węgla w zielonej elektryfikacji), który właśnie dobiega końca. Według dyrektora Laaksonen „nawet przy ścisłych ograniczeniach możemy produkować ponad 1000 terawatogodzin energii elektrycznej rocznie, w porównaniu do około 80 terawatogodzin w zeszłym roku”. Z kolei w fabryce wodoru w Oulu, według wstępnych szacunków, ma powstawać jako produkt uboczny około 200-400 gigawatogodzin (GWh) energii cieplnej rocznie(!), która mogłaby być przekazywana do sieci ciepłowniczej, podczas gdy tlen mógłby być odzyskiwany do użytku przemysłowego. Tak uzyskana energia cieplna odpowiadałaby około 10-30% rocznego zapotrzebowania Oulu na ciepło.

Konkurencyjność Finlandii w produkcji wodoru opiera się jednak głównie na fakcie, że surowiec ten jest tani i będzie stawał się coraz tańszy wraz ze wzrostem produkcji oraz dostępności. Na początku maja Fińska Służba Geologiczna (GTK) opublikowała mapę pokazującą wysokie stężenia naturalnie występującego wodoru w Finlandii. „Gotowy” naturalny wodór jest znacznie bardziej wydajny w produkcji energii niż ten wytwarzany sztucznie za pomocą środków takich jak elektroliza. Podkreślając wyzwanie, jakim jest duże zapotrzebowania na energię elektrycznej do produkcji nie tylko wodoru, ale dla całości gospodarki, Petteri Laaksonen optymistycznie przypomina, że pod tym względem Finlandia ma niesamowitą naturalną przewagę konkurencyjną, kiedy „latem jest dużo słońca, a zimą wieją dobre wiatry”. Laksonen prognozuje jednocześnie, że produkcja zielonego wodoru będzie widoczna w całej Europie, ale „Hiszpania, Portugalia (głównie ze względu na wykorzystanie energii słonecznej) i kraje skandynawskie będą szczególnie konkurencyjne, a rywalizacja będzie toczyć się głównie pomiędzy tymi dwoma dużymi regionami”. W wywiadzie dla telewizji Yle naukowiec z uczelni LUT odważył się nawet na porównanie obecnej sytuacji w Finlandii do tej w Norwegia w latach 70-tych, kiedy odkryto ropę naftową. Dodając, że dobrze wykorzystany potencjał wodoru, może okazać się rozwiązaniem dla wielu dręczących Finlandię problemów „(…) nie będziemy (Finowie) już musieli martwić się o dług publiczny, opiekę nad osobami starszymi czy cokolwiek innego”.

Według Konfederacji Fińskiego Przemysłu (EK) w Finlandii trwają obecnie prace nad projektami wodorowymi o wartości ponad 14 miliardów euro. Projekty te znajdują się jednak na różnych etapach i nie wszystkie z nich zostaną zrealizowane.

Źródła:

• https://www.renewableenergymagazine.com/hydrogen/oulu-energy-plans-a-100-mw-hydrogen-20240214
• https://yle.fi/a/74-20088976
• https://www.swecogroup.com/topical/energy/the-critical-role-of-green-hydrogen-and-p2x-in-finlands-energy-transition/
• https://www.horizoneducational.com/finnish-government-plans-to-become-world-leader-in-hydrogen/t1489?currency=usd
• https://gasgrid.fi/en/development/finland-into-the-most-attractive-hydrogen-economy-country-in-the-world/

Michał Gębski. ISW, Fot. jackmac34/Pixabay.com – zdjęcie ilustracyjne.