Firma wymaga od pracownika dodatkowej pracy poza zakresem obowiązków. Czy pracownik ma prawo odmówić

Czy pracodawca może zlecić pracownikowi inne zadania niż wynikające z zawartej umowy o pracę? Czy pracownik ma obowiązek je wykonać?

Pracownik musi wykonywać polecenia tylko w zakresie obowiązków

Z art. 29 Kodeksu pracy wynika, że zakres obowiązków pracownika nie może wykraczać poza określony w umowie rodzaj pracy. Pracownik zobowiązuje się do wykonywania określonej pracy, a nie do wykonywania każdej pracy zgodnej z jego kwalifikacjami i uprawnieniami.

Kodeks pracy wymaga od pracodawcy, by zakres obowiązków pracownika określony został w umowie o pracę lub w odrębnym dokumencie, który zawiera szczegóły dotyczące powierzonych mu obowiązków. Często w umowach o pracę lub w dokumentach dotyczących zakresu obowiązków, zawiera się zapis „wykonywanie innych poleceń pracodawcy”. Nie oznacza to jednak, że pracodawca może wydawać polecenia, które nie mieszczą się w wynikającym z umowy o pracę rodzaju pracy.

Eksperci prawa pracy wskazują jednoznacznie: z art. 29 Kodeksu pracy wynika, że zakres obowiązków pracownika nie może wykraczać poza określony w umowie rodzaj pracy. Pracownik zobowiązuje się do wykonywania określonej pracy, a nie do wykonywania każdej pracy zgodnej z jego kwalifikacjami i uprawnieniami.

Jakie dodatkowe obowiązki może pracodawca nałożyć na pracownika

Pracodawca, pod pewnymi warunkami, może zlecić pracownikowi wykonywanie zadań, których nie określono wcześniej w umowie o pracę.

Zgodnie z art. 42 § 4 Kodeksu pracy, „wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika”.

Polecenia pracodawcy, które wykraczają poza umówiony zakres obowiązków, mogą wyjątkowo dotyczyć innej pracy także w przypadku powierzenia pracownikowi innej odpowiedniej pracy w czasie przestoju (art. 81 § 3 Kp).

Czy pracownik może odmówić wykonywania dodatkowych obowiązków?

Jak wyjaśnia Katarzyna Sędziak z rządowej Zielonej Linii, pracownik może odmówić wykonania poleceń, które nie dotyczą pracy, do której się zobowiązał lub polecenia te są sprzeczne z przepisami prawa lub zasadami życia społecznego. Odmowa wykonania polecenia, które ewidentnie nie mieści się w określonym w umowie rodzaju pracy, nie może być podstawą wyciągnięcia wobec pracownika konsekwencji.

Z drugiej strony nieuzasadniona odmowa wykonania polecenia służbowego stanowi naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i może stanowić podstawę wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę. W przypadku gdy odmowa wykonania polecenia zostanie zakwalifikowana jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, może nastąpić natychmiastowe rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

W przypadku sporu czy odmowa była uzasadniona bo polecenie wykraczało poza uprawnienia pracodawcy zapisane w Kodeksie pracy, czy też dawała podstawę do rozwiązania umowy o pracę, w tym zwolnienia dyscyplinarnego – rozstrzygnięcie następuje w sądzie pracy.     ([email protected]) fot. Goumbik/Freepik  © Materiał chroniony prawem autorskim