Choroba Parkinsona to nie tylko drżenie rąk. Jakie są objawy choroby?

Choroba Parkinsona to postępujące zaburzenie neurologiczne, którego pierwszymi objawami jest sztywność, spowolnienie ruchu i drżenie spoczynkowe. Symptomy te prowadzą do narastającej niesprawności, a powikłania spowodowane chorobą często okazują się śmiertelne. Na świecie chorych jest już ponad 6 milionów osób, a w Polsce około 80 tysięcy. Częściej dosięga mężczyzn aniżeli kobiet i rozpoczyna się zwykle powyżej 50. roku życia. 

Co to za choroba?

Przyczyną choroby Parkinsona jest obumieranie komórek nerwowych, znajdujących się w obrębie tak zwanej istoty czarnej. Przestają one wydzielać dopaminę, która jest neuroprzekaźnikiem, niezbędnym do tego by mózg mógł „wydawać polecenia” ciału. Kiedy około 85% komórek tego typu przestaje pełnić swoją funkcję, pojawiają się charakterystyczne objawy choroby Parkinsona. 
Szacuje się, że wpływ na rozwój zaburzeń związanych z chorobą mają zarówno czynniki środowiskowe jak i czynniki genetyczne. Z tego powodu nie istnieje skuteczne leczenie, które mogłoby zagwarantować całkowite wyleczenie choroby Parkinsona.

Choroba Parkinsona – objawy

Objawy choroby Parkinsona narastają z czasem, w sposób powolny. Pierwsze symptomy choroby zazwyczaj uwidaczniają się w postaci niewielkiego spowolnienia ruchów oraz swoistej niezgrabności pacjenta. Często pojawiają się zaburzenia charakteru pisma – pismo staje się coraz drobniejsze, jest to tzw. mikrografizm. Z czasem do tych dolegliwości dołączają także zaburzenia równowagi oraz problemy z wykonywaniem licznych czynności dnia codziennego. Przed pełnoobjawową manifestacją choroby pojawiają się często tzw. objawy prodromalne, takie jak mrowienie w kończynach, depresyjne zaburzenia osobowości lub też spłycenie afektu emocjonalnego (tzw. „sztywność osobowości”).

Pełnoobjawowa choroba Parkinsona prezentuje następujący zestaw dolegliwości chorobowych:

• Bradykinezja – spowolnienie wykonywanych ruchów,
• Problemy z czynnościami wymagającymi precyzji,
• Zaburzenia chodu – chód drobny, szurający, problemy z rozpoczęciem kroku, przechylanie się do przodu podczas chodzenia,
• Akinezja – trudności z rozpoczęciem ruchu,
• Zwiększenie napięcia mięśni,
• Charakterystyczne drżenie kończyn w spoczynku.

Choroba Parkinsona, jak większość chorób neurodegeneracyjnych posiada charakter postępujący. Z czasem objawy będą ulegały nasileniu oraz pogorszeniu. Pomimo, że obecnie nie istnieje skuteczne leczenie przyczynowe dostępna jest szeroka gama leków działających objawowo. Odpowiednio wcześnie postawione rozpoznanie pozwala na szybkie wdrożenie właściwej farmakoterapii, która w połączeniu z rehabilitacją pozwala na spowolnienie przebiegu choroby oraz dłuższe utrzymanie względnej sprawności pacjenta.

Choroba Parkinsona – diagnostyka

Diagnostyka jest niezwykle trudna, ponieważ Parkinsona można pomylić z innymi chorobami neurologicznymi lub po prostu objawy przypisać starości. Po zauważeniu pierwszych symptomów, jak najszybciej należy się udać do neurologa. Ten być może wskaże także konieczność wizyty geriatry. Lekarz przeprowadzi wywiad i badania fizykalne. Przede wszystkim będzie chciał poznać wszelkie objawy, ich nasilenie i to, jak długo jak trwają. Zostaje także przeprowadzone badanie neurologiczne, na przykład pokazujące, czy drżenia pojawiają się w spoczynku mięśni, czyli wtedy, kiedy ręka nie jest obciążona. To jednak nie wystarczy do pełnej diagnozy.

Trzeba wykonać także obrazowe badania głowy. Należy do nich tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Wszystkie te elementy diagnostyczne nie mają na celu potwierdzenia choroby. Pozwalają natomiast na uzyskanie szerszego obrazu tego, co dzieje się z pacjentem. Pewnym potwierdzeniem choroby jest wykonanie testu z podaniem lewodopy (to aminokwas obecny m.in. w bobie). Jeżeli po tym teście następuje poprawa stanu chorego, można potwierdzić Parkinsona.

Leczenie choroby Parkinsona

Niestety, nie istnieje jeszcze skuteczna terapia przyczynowa, która pozwoliłaby powstrzymać postęp choroby. Jak zatem leczony jest Parkinson? Leczenie to przede wszystkim kontrola i łagodzenie objawów. Kuracja objawowa pozwala pacjentowi – szczególnie w pierwszych latach choroby – zachować sprawność ruchową i samodzielność. Skuteczna w leczeniu jest głęboka stymulacja mózgu oraz leki doustne, które pomagają kontrolować fizyczne i psychiczne objawy związane z chorobą. Z czasem jednak, pomimo systematycznego stosowania i dostosowywania dawkowania, maleje ich skuteczność.