Choroba wieńcowa: objawy і przyczyny. Jak rozpoznać chorobę niedokrwienną serca?

Choroba wieńcowa, określana również mianem choroby niedokrwiennej serca lub dusznicy bolesnej, to schorzenie spowodowane niewystarczającym ukrwieniem mięśnia sercowego, a tym samym za małą ilością tlenu (a także innych składników odżywczych) dostarczaną do serca.

Z każdym rokiem rośnie liczba osób cierpiących na chorobę niedokrwienną serca. 1,6 mln osób w Polsce cierpi z powodu choroby niedokrwiennej serca. Najbardziej zagrożeni rozwojem choroby wieńcowej są mężczyźni po czterdziestce i kobiety po menopauzie. Choroba wieńcowa dotyka ludzi coraz młodszych, zwłaszcza przy współistnieniu czynników obciążających, takich jak nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia czy predyspozycja rodzinna. Choroba wieńcowa jest podstępna – daje niespecyficzne objawy, które często lekceważymy. Zwykle wybieramy się do lekarza w późniejszej fazie choroby. 

Skąd się bierze niedokrwienie serca

Najczęstszą przyczyną tej choroby jest miażdżyca, czyli osadzanie się blaszek miażdżycowych w ścianach tętnic. Tym samym tworzące się zwężenia ograniczają dopływ krwi do serca. Niekiedy nawet dochodzi do całkowitego zamknięcia światła tętnicy, co uniemożliwia jego odżywienie.

W naczyniach krwionośnych z powodu niewłaściwej diety i wieku odkłada się tzw. blaszka miażdżycowa składająca się z lipidów, głównie cholesterolu, włókien kolagenowych i tkanki łącznej. Zmiany te ulegają następnie zwapnieniu, co prowadzi do zmniejszenia elastyczności tętnic i zwężenia ich światła. To z kolei utrudnia przepływ krwi, co skutkuje niedokrwieniem różnych narządów wewnętrznych.

Czynniki ryzyka są takie same jak czynniki ryzyka miażdżycy:

• predyspozycje genetyczne lub historia choroby niedokrwiennej serca w rodzinie
• posiadanie rodzica, który miał zawał serca przed 55-60 rokiem życia
• wiek
• płeć męska
• wysoki poziom cholesterolu (nadmiar cholesterolu we krwi) lub hipertrójglicerydemia (nadmiar trójglicerydów we krwi)
• cukrzyca
• otyłość
• wysokie ciśnienie krwi
• palenie tytoniu
• niezrównoważona dieta, zbyt duża zawartość tłuszczu, białka i cukru
• brak aktywności fizycznej
• stres.

Choroba niedokrwienna serca – objawy

Biorąc pod uwagę zróżnicowanie objawów, każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie. Ostry zespół wieńcowy może powodować następujące dolegliwości: dławica piersiowa, zawroty głowy, zimne poty, ból szyi, zaburzenia snu i zmęczenie. Niejednokrotnie towarzyszą im inne symptomy, takie jak nudności lub wymioty, uczucie niestrawności i duszności, szczególnie podczas aktywności.

Dławica piersiowa może powodować ucisk, pieczenie lub ściskanie podczas wysiłku. Ból zazwyczaj rozpoczyna się za mostkiem, ale niektóre osoby odczuwają dyskomfort w szczęce, barkach, plecach lub gardle. Dławicę piersiową można pomylić ze zgagą lub niestrawnością, dlatego jeśli odczuwać niepokojące objawy, skontaktuj się z lekarzem. Kobiety rzadziej doświadczają bólu w klatce piersiowej niż mężczyźni, zamiast tego zgłaszają:

• zawroty głowy,
• zmęczenie,
• nudności,
• ucisk w klatce piersiowej,
• ból brzucha,
• pocenie się,
• pieczenie w klatce piersiowej lub w górnej części brzucha.

Przewlekła choroba wieńcowa może prowadzić do dusznicy (zwłaszcza podczas ćwiczeń), zmęczenia i bólu szyi. Jeśli odczuwasz niepokojące objawy, koniecznie skonsultuj się z lekarzem, który zleci odpowiednie badania, postawi diagnozę i wdroży leczenie.

Jak diagnozować chorobę niedokrwienną serca

• Aby potwierdzić chorobę, przeprowadza się różne badania kardiologiczne:
• Podstawowy elektrokardiogram (EKG) jest często niewystarczający, z wyjątkiem przypadków ciężkiego niedokrwienia.
• Próba wysiłkowa lub test wysiłkowy to EKG wykonywany podczas wysiłku fizycznego pacjenta.
• USG stresu, które może uwidocznić wady podczas skurczu serca.
• Angiografia wieńcowa jest badaniem pozwalającym na wizualizację częściowej lub całkowitej niedrożności tętnic wieńcowych.
• Rezonans magnetyczny tętnic wieńcowych.

Scyntygrafia wysiłkowa polega na wstrzykiwaniu produktu izotopowego, który wiąże się konkretnie z mięśniem sercowym. Wykazuje niedrożność tętnic wieńcowych.
W zależności od kontekstu klinicznego i objawów pacjenta, lekarz kieruje na odpowiednie badania w celu zdiagnozowania choroby niedokrwiennej serca.

Jak postępować w chorobie niedokrwiennej serca

Na diagnostykę choroby wieńcowej składają się: wywiad lekarski, badania laboratoryjne (m.in. morfologia krwi) oraz specjalistyczne, takie jak EKG, echo serca, koronarografia (obrazowanie wnętrza tętnic wieńcowych) oraz tomografia PET.

Leczenie choroby wieńcowej jest działaniem wielokierunkowym. Obejmuje ono m.in. stosowanie leków, które zwiększają napływ krwi do serca (np. nitrogliceryna), zmniejszają zapotrzebowanie serca na tlen (np. β-blokery) oraz obniżają ciśnienie tętnicze (np. diuretyki oraz blokery kanału wapniowego).

Konieczna jest również zmiana stylu życia pacjenta. Bardzo ważna jest regularna aktywność fizyczna. Wspomaga ona pracę układu krwionośnego, pomaga dotlenić organizm oraz zahamować rozwój zmian miażdżycowych. Jak dbać o układ ruchu seniora i jakie ćwiczenia będą odpowiednie dla niego, podpowie doświadczony rehabilitant.  

Nie można też zapominać o zdrowej diecie – powinna ona uwzględniać duże ilości produktów pełnoziarnistych (pieczywo, kasze, makarony), chude mięso drobiowe, ryby, tłuszcze roślinne, chudy nabiał oraz duże ilości warzyw i owoców. Należy mocno ograniczyć spożywanie soli oraz produktów zawierających tłuszcze nasycone pochodzenia zwierzęcego (czerwone mięso, pasztety, kiełbasy, podroby).

U niektórych pacjentów konieczne są zabiegi chirurgiczne – najczęściej wykonuje się przezskórną interwencję wieńcową oraz pomostowanie tętnic wieńcowych.

Choroba wieńcowa serca z pewnością jest niebezpieczna, ale szybko wykryta i odpowiednio leczona nie musi od razu oznaczać najgorszego. Dlatego warto regularnie się badać i szybko reagować na wszystkie niepokojące objawy.