Problem przemocy wobec dzieci i kobiet. Szwedzki rząd zwleka z poprawą sytuacji.

Propozycja uznania przemocy psychicznej za nowy rodzaj przestępstwa jest już gotowa i zaproponowana przez poprzedni rząd w sierpni 2022 r. wciąż czeka na procedowanie. W 2022 r. zgłoszono łącznie 24 502 przestępstwa związane z napaścią na dzieci poniżej 18. roku życia. Ogólnie liczba zgłoszonych przestępstw napaści na dzieci (0-17 lat) wzrosła o 39% w porównaniu z rokiem 2013.

Przestępstwa przeciwko dzieciom są w dużej mierze zgłaszane przez przedszkola i szkoły, co znajduje odzwierciedlenie w statystykach, ponieważ latem zgłaszanych jest mniej przestępstw niż w okresie szkolnym. Wśród kobiet (w wieku 16-84 lat) 2,3% zgłosiło, że w 2022 r. padło ofiarą znęcania się, co stanowi wzrost w stosunku do roku 2021 r., kiedy takich przypadków było 2,1%.

W najnowszym raporcie Socialstyrelsen klaruje się niepokojący obraz pękniętej sieci bezpieczeństwa socjalnego dla najbardziej narażonych. Większość ofiar i sprawców miała liczne lub rozległe kontakty, na przykład ze służbami socjalnymi, policją lub służbą zdrowia w roku poprzedzającym popełnienie przestępstwa, a często wkrótce po nim.

W wielu przypadkach zaangażowanych było nawet kilka organów jednocześnie. Mimo to napaści i wykorzystywania nie udało się uniknąć, a ryzyko wystąpienia przestępstwa nie zostało zmniejszone. Dane statystyczne tylko potwierdzają zły stan opieki społecznej i państwa w zakresie realnej pomocy i zapobiegania przestępstwom napaści.

W latach 2022-2023 Krajowa Rada Zdrowia i Opieki Społecznej (KRZOS) zbadała indywidualne sprawy dotyczące 69 ofiar przestępstw, w tym 26 dzieci i 43 dorosłych. 16 z 26 dzieci, które padły ofiarą przestępstwa w rok go poprzedzającym utrzymywało kontakty z pomocą społeczną, 22 z 26 ze służbą zdrowia, a 10 z 26 z policją(!). Podobnie dane prezentują się także wśród badanych dorosłych.

Według raportu istnieje około 30 uchybień, takich jak nieprzestrzeganie przepisów, wytycznych i wsparcia metodologicznego ze strony władz. Jak dodaje Moa Mannheimer, śledcza z Rady, „dostrzegane przez nas niedociągnięcia mają poważny charakter i odnoszą się do podstawowych zadań organizacji, które są zazwyczaj regulowane przez prawo i instrukcje władz. Nie w każdym przypadku robimy wszystko, co w naszej mocy, to poważna sprawa”.

Zgodnie z raportem, pomimo świadomości ryzyka narażenia ofiar, nie zapewniono wsparcia ani ochrony w celu powstrzymania sprawców przed angażowaniem się w przemoc lub w celu ochrony dzieci zagrożonych krzywdą. W sprawach, w których ofiarami są dzieci, ogólne niedociągnięcia polegają na tym, że małoletni nie są chronieni przed przemocą i zaniedbaniem. Osoby, których rodzice cierpią na problemy ze zdrowiem psychicznym, nie otrzymują wystarczającej opieki, a ponadto brakuje bardziej holistycznego podejścia do problemu.

Chociaż nieprawidłowości zidentyfikowane przez Krajową Radę Zdrowia i Opieki Społecznej są powracającym problemem i nie zostały wyeliminowane, „nowością” w tegorocznym raporcie jest silny związek między przemocą psychiczną i fizyczną.

Moa Mannheimer nie kryje zaskoczenia tymi wynikami, gdy zespół śledczych zauważył, że w kilku przypadkach przed popełnieniem morderstwa dochodziło jedynie do przemocy psychicznej, a przypadki „samego znęcania się psychicznego” nie są traktowane poważnie, gdy osoba szuka pomocy w związku z kontrolującym i restrykcyjnym partnerem, co według Mannheimer powinno już być alarmujące.

Ponadto w wielu przypadkach służby socjalne nie zgłaszają policji przestępstw przeciwko dzieciom, m.in.: gdy takie dzieci, informując służby socjalne dodają, że rodzic był podduszany lub poddany groźbom śmierci przez innego rodzica. Co więcej badania pokazują, że przemoc jest ściśle związana ze zdrowiem psychicznym i innymi negatywnymi skutkami zdrowotnymi, dzięki czemu można lepiej zrozumieć, w jaki sposób przemoc przejawia się w różnych obszarach i zadawać rutynowe pytania osobom narażonym na przestępstwa w celu wykrycia i wyeliminowania ryzyka.

W zmianach prawa proponowanych przez poprzedni rząd, znajduje się propozycja, aby osoba, która poddaje inną osobę „poniżającym, obraźliwym i obelżywym zachowaniem” lub „próbująca ją kontrolować” mogłaby zostać pozbawiona wolności nawet na okres czterech lat.

Ardalan Shekarabi, wiceprzewodniczący parlamentarnej komisji sprawiedliwości z partii Socjaldemokratycznej, krytykuje jednak rządzących, argumentując że takie działanie mogłoby być objęte istniejącymi przepisami mającymi na celu ochronę kobiet i dzieci, w szczególności przed systematycznym wykorzystywaniem i przemocą psychiczną, ale nie są one stosowane w ten sposób. Shekarabi dodaje, że propozycji zmian nie ma na liście projektów ustaw, które mają zostać uchwalone przez Parlament na wiosnę.

Dlatego też w tym tygodniu Socjademokraci przedstawią inicjatywę komisji, aby wywrzeć presję na rząd. Polityk lewicy podkreśla, że częścią „porozumienia Tidö” (porozumienia obecnej większości parlamentarnej) jest szereg propozycji dotyczących polityki karnej. Propozycje te nie skupiają się jednak na przemocy mężczyzn wobec kobiet i prawach dzieci.

Wiele organizacji i władz, które zapoznały się z propozycją zmian, wyraziło poparcie dla ustanowienia nowego rodzaju przestępstwa. Szwedzka policja uważa, że byłby to „wyraźny sygnał, że znęcanie się psychiczne jest niedopuszczalne”. Istnieje jednak także kilka organów wskazujących, że istniejące już przepisy są wystarczające, a prokuratura, która zamiast tego proponuje rozszerzenie przestępstwa molestowania.

Zarzutom o brak działania i bagatelizowanie problemu sprzeciwia się urzędujący minister sprawiedliwości Gunnar Strömmer który latem poprzedniego roku w Riksdagu powiedział, że „fundamentalna kwestia równego prawa mężczyzn i kobiet do bezpieczeństwa, a tym samym wolności, znajduje się wysoko na liście priorytetów rządu”. (Michał Gębski/ISW) Fot. Freepik

Źródła:
https://www.dn.se/sverige/s-kritiken-fardigt-forslag-om-psykiskt-vald-laggs-inte-fram/
https://www.nck.uu.se/kunskapsbanken/webbstod-for-larosaten/kunskap-om-vald/barn-unga-upplever-vald/
https://www.dn.se/sverige/rapport-vald-mot-barn-och-kvinnor-kunde-ha-forhindrats/
https://bra.se/statistik/statistik-om-brottstyper/barnmisshandel.html
https://bra.se/statistik/statistik-om-brottstyper/vald-och-misshandel.html