Zrobili z tego turystyczny hit. Ludzie walą tutaj drzwiami i oknami

Zabytkowa Kopalnia Ignacy jest instytucją kultury samorządu Rybnika, działa w oparciu o ustawę o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz statut nadany uchwałą rady miasta. Instytucja zarządza zabytkowym zespołem budynków dawnej kopalni węgla kamiennego „Ignacy” (wcześniej „Hoym”) w Rybniku, w dzielnicy Niewiadom. W roku 2015 budynki kompleksu znalazły się w strukturze Muzeum im. o. Emila Drobnego w Rybniku. W latach 2016-2021 wraz z pobliskim domem kultury tworzyły Industrialne Centrum Kultury. W roku 2021 w związku z kończącym się procesem rewitalizacji Industrialne Centrum Kultury zostało przemianowane na Zabytkową Kopalnię Ignacy. Wydzielono także z jego struktury budynek domu kultury, na bazie którego stworzono odrębną jednostkę organizacyjną. Do roku 2015 za zarządzanie Zabytkową Kopalnią Ignacy był odpowiedzialny dr Bogdan Kloch, dyrektor Muzeum im. o. Emila Drobnego w Rybniku. W latach 2016-2021 kopalnia w ramach Industrialnego Centrum Kultury zarządzana była przez dyrektor Kamilę Paradowską. Od 2021 roku instytucją kieruje dyrektor Marek Gołosz.

Komisja Europejska oraz Europa Nostra ogłosiły zwycięzców Europejskiej Nagrody Dziedzictwa, najważniejszego europejskiego wyróżnienia, jakie przyznawane jest projektom, osobom, organizacjom i instytucjom z obszaru dziedzictwa kulturowego. W gronie 26 laureatów z 18 krajów znalazła się Zabytkowa Kopalnia Ignacy w Rybniku. Marszałek Wojciech Saługa podkreślił, że Europejska Nagroda Dziedzictwa dla Zabytkowej Kopalni Ignacy w Rybniku to wielkie wyróżnienie i dowód na to, że droga, którą wybrali, związana z rewitalizacją przestrzeni poprzemysłowych i przywróceniu ich mieszkańcom, była słuszna.

Jak stwierdził, są dumni z przemysłowych korzeni i tożsamości, a postindustrialne obiekty na Szlaku Zabytków Techniki zyskały drugie życie, nowe funkcje i przyciągają turystów nie tylko z regionu, ale i całej Europy. Jury konkursowego w uzasadnieniu napisało, że Zabytkowa Kopalnia Ignacy w Rybniku to wzorcowy przykład rewitalizacji odpowiadającej na wyzwania charakterystyczne dla obszarów górniczych. Projekt reprezentuje holistyczne podejście, niezwykłą dbałość o szczegóły i zaangażowanie na rzecz zachowania ruchomego dziedzictwa kulturowego, tj. maszyn parowych. Dzięki efektywnej komunikacji i zaangażowaniu społecznemu nie tylko przeobraził on przestrzeń, ale także pobudził lokalną społeczność, wzmacniając jej spójność, jak i redukując wskaźniki przestępczości. Oddolny charakter całej inicjatywy sprawił, że stała się akceleratorem zmian na poziomie regionalnym.

Dyrektor Marek Gołosz stwierdził, że rywalizacja w kategorii Konserwacja i Adaptacja Europejskiej Nagrody Dziedzictwa jest zawsze bardzo zacięta, a zabytki techniki związane z przemysłem ciężkim rzadko są nagradzane. Wyróżnienie to jest nie tylko wyrazem uznania, ale wzmacnia pozycję województwa śląskiego jako europejskiego lidera w zakresie promocji i upowszechniania dziedzictwa kultury przemysłowej, po tym jak w 2017 roku Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a w roku 2019 Europejską Nagrodę Dziedzictwa otrzymało Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu za konserwację kompleksu Sztolni Królowa Luiza.(ISW, Karol Piszczek)